Các phương pháp tạo Trầm Hương phổ biến từ cây Dó Bầu

Trầm hương không phải là tên của một loại cây, mà là phần gỗ đã bị tổn thương và tích tụ tinh dầu thơm từ cây thuộc chi Dó (Aquilaria). Quá trình hình thành trầm diễn ra tại các vị trí bị thương tổn trên thân cây — có thể do tự nhiên như gãy đổ, côn trùng, kiến khoét... hoặc do con người chủ động tạo ra.

Tại những vết thương này, cây sẽ tiết ra nhựa để bảo vệ và tự chữa lành. Dưới sự tác động của yếu tố môi trường như khí hậu, thổ nhưỡng và thời gian, lớp nhựa này dần chuyển hóa thành tinh dầu trầm hương – một loại nhựa thơm quý giá có giá trị cao về kinh tế và tâm linh.

Dưới đây là ba phương pháp phổ biến hiện nay được ứng dụng để tạo trầm hương từ cây Dó Bầu:

1. Phương pháp vật lý (cơ học)

Phương pháp vật lý dựa trên việc gây ra các vết thương cơ học như đóng đinh, cắm sắt vụn hoặc khoét thân cây bằng các vật sắc nhọn. Các vết thương này sẽ kích thích cây tiết ra nhựa để tự chữa lành. Ưu điểm của phương pháp này là đơn giản, chi phí thấp và dễ thực hiện. Tuy nhiên, nhược điểm xác suất thành công thấp, chất lượng và khối lượng trầm cũng không cao.

2. Phương pháp hóa học

Phương pháp này phổ biến tại Việt Nam, sử dụng các chất kích thích hóa học được tiêm hoặc bơm trực tiếp vào các vết thương trên thân cây dó bầu. Quá trình này diễn ra nhanh, thông thường từ 18 đến 24 tháng sẽ thu hoạch được trầm.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nhược điểm lớn nhất của phương pháp này là tồn dư một số chất độc hại như Clo (CI), Sulfat (SO4), Phosphat (PO3) trong sản phẩm, ảnh hưởng đến chất lượng và không được chấp nhận tại nhiều thị trường quốc tế. Ngoài ra, khối lượng trầm thu được cũng khá mỏng và không đồng đều.

3. Phương pháp sinh học (men vi sinh)

Phương pháp sinh học là xu hướng mới và được đánh giá là hiệu quả nhất hiện nay. Quá trình này dựa vào việc cấy men vi sinh hoặc vi khuẩn đã được nghiên cứu kỹ vào thân cây để tạo các vết thương tự nhiên.

Phương pháp này có nhiều ưu điểm vượt trội:

• Tỷ lệ thành công cao, ít rủi ro.

• Trầm hương hình thành có độ dày, mùi thơm, chất lượng cao.

• Không để lại dư lượng chất độc hại, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.

Hiện nay, phương pháp cấy men vi sinh đã được áp dụng rộng rãi tại các vườn dó bầu lớn như tại Krông Bông, Đắk Lắk với hơn 2.100 cây dó có tuổi đời từ 23-24 năm. Mỗi cây được cấy men vào nhiều điểm khác nhau, được theo dõi và chăm sóc trong nhiều năm (thông thường 4-5 năm) trước khi thu hoạch. Dù vậy, chỉ sau vài tháng đầu, trầm đã bắt đầu hình thành rõ nét.

Theo chuyên gia, trầm hương sinh học cho ra sản phẩm không chỉ đạt tiêu chuẩn cao về chất lượng mà còn rất gần gũi với tự nhiên. Sản phẩm trầm vi sinh nhờ vậy có nhiều ứng dụng trong y học, mỹ phẩm, văn hóa và các hoạt động tôn giáo.

Điều kiện lý tưởng để phát triển cây dó bầu tại Việt Nam

Theo đánh giá từ các nhà khoa học quốc tế và trong nước, Việt Nam sở hữu điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng rất thuận lợi để trồng và phát triển cây dó bầu (Aquilaria Crassna). Điều này giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia sản xuất trầm hương tốt nhất trên thế giới.

Trầm hương Việt Nam được các chuyên gia quốc tế đánh giá cao, không chỉ bởi hương thơm đặc trưng, độ tích tụ tinh dầu dày, mà còn bởi sự ổn định về chất lượng nhờ áp dụng các phương pháp tạo trầm tiên tiến, đặc biệt là phương pháp sinh học đang ngày càng được ưu tiên phát triển.